Het laatste rapport van ESVAC bevestigt de aanhoudende dalende trend van antibioticagebruik

De meest recente cijfers van ESVAC onderstrepen het succes van de principes van verantwoord antibioticagebruik.

Het ESVAC-project werd in 2010 gelanceerd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) om een gestandaardiseerde dataverzameling en rapportering tot stand te brengen over het gebruik van antimicrobiële middelen bij dieren in Europese landen. Het recentste (11e) rapport omvat de verkoopgegevens van twee jaar (2019 en 2020).

ESVAC beschikt nu over meer dan tien jaar aan gegevens en rapporteerde van 2011 tot 2020 een algemene daling van 43,2% in de verkoop van antimicrobiële middelen voor diergezondheidsdoeleinden. Dit omvat een aanzienlijke daling in sommige landen waar de verkoop het hoogst was. Het rapport bevestigt de trend van verminderd antibioticagebruik bij voedselproducerende dieren in Europa, zoals opgemerkt in eerdere ESVAC-bevindingen.

Verrassend genoeg was er van 2019 tot 2020 een omzetstijging van 6%  onder de 25 landen die bijdragen leverden voor de hele periode 2011-2020. De EMA suggereerde dat "gegevens van de komende jaren nodig zijn om deze waarneming beter te begrijpen."

De meest recente gegevens van ESVAC laten een aanhoudende daling zien van de verkoop van veterinaire antibiotica die medisch belangrijk worden geacht voor de menselijke geneeskunde, goed voor slechts 6% van de totale verkoop in 2020. Ze toonden een daling van 32,8% voor cefalosporines van de derde en vierde generatie sinds 2011, een daling van 76,5% voor polymyxines, 12,8% voor fluorochinolonen en 85,4% voor andere chinolonen. 

Het rapport gebruikt een populatiecorrectie-eenheid (PCU) als benadering voor de populatieomvang van voedselproducerende dieren (inclusief alle paarden). In 2020 werden de grootste hoeveelheden in verhouding tot de totale mg/PCU vertegenwoordigd door penicillines (31,1%), tetracyclines (26,7%) en sulfonamiden (9,9%). Het rapport stelt dat 2019 en 2020 de eerste jaren zijn "waarin het aandeel van de verkoop van penicillines groter is dan dat van tetracyclines".

Landen waar een stijging te zien was in de verkoop van veterinaire antimicrobiële middelen - in termen van mg/PKU - sinds hun gegevens werden verzameld in het kader van de ESVAC, zijn Bulgarije, Griekenland, Polen en Slowakije. Daarentegen is de verkoop in Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland en het Verenigd Koninkrijk meer dan gehalveerd.

De nieuwe EU-regelgeving over diergeneesmiddelen en gemedicineerde diervoeders die begin 2022 van toepassing zal zijn, zal het verantwoord gebruik van antibiotica bij dieren verder ondersteunen. Deze maatregelen omvatten het verbod op het preventieve gebruik van antibiotica bij groepen dieren en het preventieve gebruik van antimicrobiële stoffen in gemedicineerde diervoeders. Op grond van Verordening (EU) 2019/6 wordt de aangifte van verkoop- en gebruiksgegevens van veterinaire antimicrobiële stoffen vanaf 2023 een wettelijke verplichting voor EU-lidstaten.

EMA en AnimalhealthEurope juichen deze resultaten toe

Ivo Claassen, hoofd van de afdeling Diergeneesmiddelen bij EMA, verklaarde: "De daling van de verkoop van antimicrobiële stoffen voor dierlijk gebruik in de afgelopen 10 jaar toont aan dat EU-beleidsinitiatieven in combinatie met nationale richtlijnen en campagnes ter bevordering van zorgvuldig gebruik van antimicrobiële stoffen bij dieren een positief effect hebben."

AnimalhealthEurope zei dat de laatste bevindingen van ESVAC “duidelijk de meetbare resultaten van jarenlange bewustwording en training over het verantwoord gebruik van antibiotica aantonen. Dit ondersteunt de groeiende erkenning dat de Europese diersector een solide vooruitgang heeft geboekt."

Roxane Feller, secretaris-generaal van AnimalhealthEurope, zei: “Dit is het resultaat van meer dan tien jaar inspanning om de ziektepreventie te verbeteren en de diergezondheid na te streven d.m.v. betere hygiëne, bioveiligheidsmaatregelen, vaccingebruik en voeding. Elke variatie tussen de lidstaten in de resultaten van het verslag moet nu uitgebreid worden geanalyseerd. In de toekomst moeten we meer weten dan enkel de hoeveelheden antibiotica die worden gebruikt. We moeten begrijpen waarom ze worden gebruikt, voor welke infecties ze nodig zijn en wat we nog meer kunnen doen om de noodzaak te verminderen. "

“We zijn zeer verheugd over de extra stappen die zijn genomen om een meer diepgaand onderzoek van het gebruik van veterinaire antibiotica in Europa te bevorderen, met de nieuwe EU-regels voor diergeneeskunde die in januari 2022 van kracht worden en die bepalen dat verkoopvolumes moeten worden aangegeven per diersoort en per antimicrobiële stof. Daardoor zullen we een beter beeld krijgen van welke stappen ondernomen kunnen worden om de noodzaak van antibioticagebruik bij dieren verder te verminderen."

Na een update van het ESVAC-protocol in 2021 zijn historische updates van conversiefactoren aangebracht  in alle eerder gerapporteerde gegevens. De landen hebben de gegevens voor 2020 ingediend volgens het bijgewerkte ESVAC-protocol. De nieuwe historische gegevens worden weergegeven in onderstaande grafieken.