SAVAB-Flanders organiseert enkele keren per jaar een voortgezette opleiding en daarbij wordt steevast gekozen voor een kwalitatief hoogwaardig programma. Bovendien heeft het team van SAVAB-Flanders een neus voor het vinden van nietdoordeweekse locaties, zoals het Zebrastraat project in Gent dat eerder dit jaar mocht dienen als locatie voor het SAVAB-Flanders Congres. Voor deze bijscholingsdag werden we echter in Congrescentrum Elzenveld in Antwerpen verwacht. Een congrescentrum met een unieke, historische achtergrond want dit was vroeger het oud gasthuis, met bijbehorend klooster, van Antwerpen. Het hele complex werd gerenoveerd tot een polyvalente structuur met overnachtingsmogelijkheden. Geen steriel auditorium in een architecturaal onbelangrijk gebouw, maar een stijlvolle locatie met karakter en historiek.
Het onderwerp van deze Voorjaarsdag had ook niet beter gekozen kunnen worden: antibioticaresistentie en antibioticabeleid zijn op dit ogenblik wereldwijd hot topics, zowel in de geneeskunde als in de diergeneeskunde. SAVAB-Flanders streeft ernaar de lat steeds zo hoog mogelijk te leggen, ook op het gebied van lesgevers, en we werden op dat vlak echt wel verwend want niemand minder dan professor David Lloyd van de RVC kwam zijn kennis met ons delen. David Lloyd, BvetMed, PhD, FRCVS, DipECVD is een van de meest vooraanstaande veterinaire dermatologen in de wereld. Zijn interesse gaat uit naar huidinfecties en immuunreacties bij gedomesticeerde dieren en zijn onderzoek is vooral gericht op de kolonisatie, de overdracht en de pathogenese van staphylococceninfecties in het algemeen en van Meticilline-Resistente Staphyloccus Aureus (MRSA) in het bijzonder. David is een autoriteit op het gebied van antibioticaresistentie en hygiëne en desinfectie in de diergeneeskundige praktijk zijn onderwerpen die hem nauw aan het hart liggen. Hij kan dan ook als geen ander zijn publiek boeien met deze materie.
In zijn eerste les van de dag had professor Lloyd het over het verantwoord gebruik van antibiotica, een absolute noodzaak gezien de enorme toename van het aantal infecties met multiresistente kiemen. Hij stak daarbij een vermanende vinger uit in onze richting, want een recent onderzoek in Groot- Brittannië heeft aangetoond dat de overgrote meerderheid van dierenartsenpraktijken geen praktijkprotocol hebben voor het correct gebruik van antibiotica. Bovendien blijkt dat bij een kwart van de door dierenartsen voorgeschreven antibiotica een verkeerde dosering gehanteerd wordt en dat er ook regelmatig antibiotica gebruikt worden die niet bedoeld zijn voor gebruik bij dieren. Een tegelijkertijd oordeelkundig én correct gebruik van antibiotica, in combinatie met een juiste behandeling van eventuele onderliggende oorzaken, is essentieel in de bestrijding van antibioticaresistentie.
De tweede les van de dag ging over nosocomiale infecties. Nosocomiale infecties zijn infecties die opgelopen worden bij een verblijf in de praktijk of de kliniek. Dergelijke infecties kunnen vrij onschuldig zijn, maar ze kunnen ook levensbedreigend zijn, vooral als het om een besmetting met multiresistente bacteriën gaat. Enkele veel voorkomende besmettingsbronnen die vaak over het hoofd gezien worden, zijn computers en toetsenborden, deurklinken, lichtknoppen, kranen, onderzoekstafels en stethoscopen, maar ook koffiemachines, voedselen drankautomaten, pennen en gsm’s. Een andere risicofactor voor het oplopen van een nosocomiale infectie is het onoordeelkundig gebruik van antibiotica in de dertig dagen voorafgaand aan de infectie. Een goede algemene hygiëne en het verantwoord gebruik van antibiotica zijn dan ook belangrijke factoren in de strijd tegen dergelijke “ziekenhuisinfecties”, maar de allerbelangrijkste factor bij de bestrijding van nosocomiale infecties is een radicale en onvermurwbare handhygiëne, altijd en overal.
In de strijd tegen antibioticaresistentie is het stellen van een correcte diagnose cruciaal en de derde les van professor Lloyd ging dan ook over dit onderwerp. Hij wees ons erop dat een correcte diagnose bekomen wordt door een gedetailleerde anamnese te koppelen aan een uitgebreid en gestructureerd klinisch onderzoek. Dit laat ons toe om, met behulp van een lijst met differentiaaldiagnoses, een diagnostisch plan op te stellen dat ervoor moet zorgen dat enkel relevante diagnostische onderzoeken uitgevoerd worden aan de hand van de juiste stalen daartoe. Enkel een correcte diagnose kan leiden tot een gepast behandelingsplan. En dat laatste moet zeker niet altijd gebaseerd zijn op het systemisch gebruik van antibiotica, zoals mocht blijken uit de laatste les van de dag, die aandacht besteedde aan het belang van een goede lokale behandeling, al dan niet in combinatie met een systemische behandeling.
Het betoog van professor Lloyd was niet wereldschokkend of vernieuwend, want hij vertelde hoofdzakelijk dingen die wij, de aanwezige dierenartsen, eigenlijk allemaal allang zouden moeten weten, maar die we om een of andere reden niet altijd toepassen in onze praktijken. Maar hij overtuigende ons wel van het belang van enkele eenvoudige aanpassingen in onze dagelijkse manier van werken die vergaande positieve gevolgen kunnen hebben voor de bestrijding van antibioticaresistentie. “Mission accomplished”, zou ik zeggen.
Auteur: Philip Martens