Het succes en het herstel na een chirurgische ingreep wordt deels bepaald door de kwaliteit van de postoperatieve zorgen door de eigenaar thuis.
Voor een optimaal herstel zijn volledige en eenvoudige richtlijnen essentieel. Let op uw taalgebruik! Klanten zijn niet altijd vertrouwd met diergeneeskundige termen dus zorg voor eenvoudige en duidelijke richtlijnen en raad.
Zet uw instructies op papier want door de postoperatieve zorgen kan de eigenaar een deel van de richtlijnen die u vertelde, vergeten.
Te ingewikkelde instructies kunnen verkeerd begrepen worden waardoor de herstelperiode kan gecompliceerd en verlengd worden. Hieronder 5 tips zodat u zeker bent dat de klant perfect begrijpt welke zorgen het dier nodig heeft.
1. Verklaar de medicatie
Beschrijf duidelijk elk geneesmiddel en zijn doel (bijvoorbeeld: antibiotica, analgeticum, onstekingsremmer) zodat de klant begrijpt hoe dit bijdraagt aan het herstel. Leg uit hoe, wanneer en hoeveel van elk geneesmiddel moet worden toegediend.
Vertel de eigenaar over mogelijke bijwerkingen (diarree, braken, polyurie, polydipsie,…) en zorg dat hij weet wanneer hij zich zorgen moet maken en u onmiddellijk moet contacteren.
Ideaal is om de klant te tonen hoe de medicatie moet toegediend worden en zorg dat hij het begrijpt en zelf kan doen.
2. Toon en beschrijf de operatiewonde
Toon de operatiewonde aan de klant, tenzij de wonde werd beschermd met een verband. Bespreek de kleur en het uitzicht van de wonde en het aantal en type hechtingen en beschrijf hoe de wonde moet evolueren tijdens de genezing.
Leg reeds een afspraak vast voor controle en, indien nodig, voor het verwijderen van de hechtingen. Leg uit dat roodheid, lekkage of openen van de wonde kan wijzen op infectie en dat de eigenaar u in dat geval snel moet verwittigen voor bijkomend onderzoek.
Als de wonde niet wordt beschermd dan kan de patiënt aan de wonde gaan likken. Overmatig likken moet vermeden worden. Om dit te vermijden kunnen sprays of al dan niet gearomatiseerde afstotende gels aangebracht worden rond de incisie. Klassieke of BiteNot halskragen kunnen noodzakelijk zijn indien andere middelen niet volstaan.
Foto’s nemen van de wonde (bijvoorbeeld om de twee dagen) kan de klant helpen om te controleren hoe de genezing verloopt. Foto’s kunnen als referentie dienen als de genezing vertraagt of als er onverwachte veranderingen optreden wat betreft uitzicht van de incisie.
3. Bespreek het belang van de kwaliteit van het verband
Als er een verband over de wonde werd aangebracht, verklaar dan het belang van het verband en maak de klant duidelijk hoelang het verband ter plaatse moet blijven. Toon hoe kan gecontroleerd worden of het verband verplaatst is en hoe het opnieuw correct kan worden aangebracht. Leg ook uit hoe het verband schoon en droog kan worden gehouden en adviseer de klant minstens eenmaal per dag de geur te controleren.
Wat betekenen geurtjes?
De klant moet beseffen dat hij u onmiddellijk dient te contacteren als er een abnormale reuk wordt waargenomen ter hoogte van de wonde. Geuren kunnen wijzen op aanwezigheid van bacteriën, ontwikkeling van een ernstige infectie of necrose of eenvoudigweg dat het verband vochtig is en beschadigd geraakt.
Als een verband werd aangebracht rond een pootje toon de klant dan hoe temperatuur, kleur en zwelling van de tenen kunnen beoordeeld worden. Vraag aan de eigenaar u te waarschuwen als het dier likt of bijt aan het verband.
4. Bespreek bewegingsrestrictie
Bespreek de aanbevelingen of restricties wat betreft beweging. Een dier met een buikwonde mag minstens twee weken niet springen zodat de wonde kan genezen.
Als wandelen is toegestaan geef dan duidelijke, schriftelijke instructies die niet beperkt zijn tot ‘wandelen aan de leiband’. De eigenaar dient een leiband van maximum 1,5 meter te gebruiken. De patiënt alleen buiten laten aan een lange lijn is uiteraard geen optie.
Als u korte en beperkte wandelingen aanbeveelt die gradueel worden opgedreven naar normale activiteit geef de eigenaar dan een duidelijke kalender met progressieve revalidatieoefeningen tot wanneer de normale activiteit opnieuw kan hernomen worden. Toon de eigenaar ook hoe de specifieke revalidatieoefeningen moeten worden uitgevoerd.
Geef de eigenaar ook mee dat het dier twee weken niet mag worden gewassen zodat de wonde correct kan helen. Het wassen moet uiteraard ook worden uitgesteld na het verwijderen van het verband en de hechtingen.
5. Dring aan op dieet
De herstelperiode is natuurlijk niet het aangewezen moment om een dier op dieet te zetten maar gewichtstoename kan nadelig zijn voor de genezing.
Leg uit dat goede voeding noodzakelijk is – niet te verwarren met buitensporige hoeveelheden – en voorzie in uw geschreven instructies specifieke voedingsaanbevelingen.
Zo is het aangewezen om katten die leiden aan obstructie van de urinewegen specifieke voeding te geven om de ontwikkeling van nieuwe kristallen (en dus nieuwe obstructie) te voorkomen. Ook andere patiënten met systemische aandoeningen (lever, hart,…) kunnen op speciale voeding gezet worden. Na chirurgie zijn patiënten altijd gevoeliger om zwaarder te worden omdat ze minder bewegen. Soms is het nodig de eigenaar er op te wijzen dat de aandacht die hij geeft aan zijn herstellend huisdier zich niet mag vertalen in het geven van snoepjes…
Besluit
Zorg voor eenvoudig taalgebruik in uw communicatie met de eigenaar. Leg hem duidelijk het doel, de posologie en mogelijke bijwerkingen uit van de medicatie die hij moet toedienen. Toon de eigenaar de wonde zodat deze het genezingsproces beter begrijpt en abnormale situaties waarvoor hij contact moet opnemen, kan vaststellen. Spreek over het belang van de kwaliteit van het verband, de bewegingsrestrictie en het dieet. Schrijf dit alles duidelijk gedetailleerd op.
Geschreven instructies en goede postoperatieve verzorging thuis zijn essentieel voor een succesvolle genezing. En (in zover u dit nog niet deed) voorzie een standaardmodel met personaliseerbare postoperatieve instructies in functie van elke patiënt. Voorzie een standaardprocedure bij ophaling waarbij voldoende tijd wordt uitgetrokken voor de bespreking met de eigenaar in afwezigheid van het dier. Op deze manier kan de eigenaar zich beter concentreren op uw uitleg.
Tekst vertaald uit het Engels en vrije aanpassing van het originele artikel « Top 5 Tips for Postoperative At-Home Care » van Teresa Ann Raffel-Kleist, CVT,VTS (Surgery), Madison Area Technical college, Madison Wisconsin, online gepubliceerd in februari 2018 op www.veterinaryteambrief.com