Een nieuwe studie heeft het meest overtuigende bewijs tot nu toe geleverd dat kanker uiterst zeldzaam is bij schildpadden, een ontdekking die waardevolle aanwijzingen zou kunnen opleveren voor het voorkomen of bestrijden van kanker bij mensen.

Waar eerder onderzoek al suggereerde dat deze ziekte zeldzaam zou zijn bij schildpadden, blijkt uit een nieuwe analyse dat slechts ongeveer 1% van de dieren erdoor wordt getroffen, een percentage dat veel lager ligt dan bij zoogdieren of vogels.

Het team van onderzoekers, afkomstig uit verschillende Europese landen en de Verenigde Staten, heeft de medische dossiers en de resultaten van necropsies (autopsies) van honderden schildpadden uit verschillende dierentuinen geanalyseerd. Dit werk werd mogelijk gemaakt door een wereldwijd netwerk van dierentuinen, die al tientallen jaren gedetailleerde registers bijhouden en samenwerken met de wetenschappelijke gemeenschap.

De resultaten waren verrassend, niet alleen vanwege het lage aantal gevallen van kanker, maar ook omdat wanneer er tumoren optraden, deze zich zelden verspreidden.

Sommige schildpadsoorten bereiken indrukwekkende afmetingen: de reuzenschildpadden van de Galápagos of Aldabra kunnen bijvoorbeeld honderden kilo's wegen. Bovendien staan schildpadden bekend om hun uitzonderlijke levensduur, en veel van hen worden meer dan honderd jaar oud.

In de regel wordt echter verwacht dat grote en langlevende soorten een verhoogd risico op kanker hebben, omdat een groter aantal cellen de kans op mutaties en dus fouten vergroot. Toch lijken schildpadden dit biologische patroon te doorbreken.

Hun geheim zou kunnen liggen in krachtige afweermechanismen tegen celbeschadiging, een traag metabolisme dat celstress beperkt en unieke genen die bescherming bieden tegen kanker.

Schildpadden zouden dus veelbelovende aanknopingspunten kunnen bieden voor onderzoek naar de preventie of behandeling van kanker bij mensen, en vormen een ideaal model voor onderzoek naar gezond ouder worden en natuurlijke weerstand tegen kanker.

Tot slot is het belangrijk om te vermelden dat verschillende schildpadsoorten volgens de Rode Lijst van de IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) als bedreigd of ernstig bedreigd zijn geclassificeerd. Deze classificatie is het gevolg van verschillende bedreigingen, waaronder de druk van de klimaatverandering, het verlies van hun natuurlijke habitat en de illegale handel in huisdieren.

In deze context nemen veel dierentuinen die gegevens voor deze studie hebben verstrekt, ook deel aan kweekprogramma's voor instandhoudingsdoeleinden, met als doel deze soorten van uitsterven te redden.