Tiny De Keuster is gedragsdierenarts en auteur van het boek Wat is er aan de hond?. Wij lieten haar vertellen over het boek, maar gingen ook zelf de lectuur aan. Onze leeservaring en een verslag van ons gesprek, vind je hier.
“‘Als je je hond goed opvoedt, komt het altijd in orde’. Dat is een idee dat in onze maatschappij sterk heerst. Maar er kan altijd iets mislopen of niet gaan zoals verwacht, ook als mensen goed voor hun dier zorgen”, begint Tiny De Keuster ons gesprek. “Ik heb dit boek geschreven voor alle honden die het moeilijk hebben. Het is dankzij de speciale gevallen dat we ook alle andere honden beter kunnen leren begrijpen.”
Dr. De Keuster is dierenarts-gedragsspecialist in haar praktijk DAP Gedrag in Lovendegem en onder meer verbonden aan de UGent. Na haar studies Diergeneeskunde aan UGent, werkte ze 2 jaar als dierenarts in Keulen (waar haar roots liggen). In 1984 richtte ze in België een eigen praktijk als dierenarts voor kleine huisdieren op. Aan het einde van de jaren negentig kriebelde het om meer over diergedrag te leren en schoolde ze zich bij in Frankrijk om in 2001 het diploma Vétérinaire Comportementaliste des Ecoles Nationales Vétérinaires Françaises te ontvangen. Samen met een multidisciplinair team onderzocht dr. De Keuster hondenbeten in België, waarna het project De Blauwe Hond volgde, een project ter preventie van bijtongevallen bij jonge kinderen. Vandaag is Tiny De Keuster tweede- of derdelijnshulp voor honden en katten met een rugzakje, dat vaak al even doorweegt. Het gaat dan bijvoorbeeld om een dier dat niet meer kan herstellen en meestal het stadium van gedragstrainers of -therapeuten al gepasseerd is.
Samen sterk (werk)
Net zoals bij de mens al gedaan wordt, streeft Tiny ernaar om ook honden multidisciplinair te omringen. Ze werkt(e) samen met kunstenaars, pediaters, ontwikkelingspsychologen en criminologen, en op dagdagelijkse basis spart zij ook met andere dierenartsen en gedragsdeskundigen. “Voor mij is het heel belangrijk om te kunnen samenwerken. Dat de hond eerst al gescreend is geweest, vooral rond medische problemen, bijvoorbeeld pijnprocessen, vind ik cruciaal”, aldus de dierenarts. “Daarnaast is het belangrijk om ook bij mentale aandoeningen de juiste analyse te maken. Het zit zeker niet altijd in het hoofd en als dat toch het geval is, kan ook dan medicatie een ondersteunende factor bieden. Therapie blijft dan steeds nodig en moet ervoor zorgen dat het dier zich veilig voelt.”
(On)schuldig
Wanneer een hond een medisch probleem heeft, bijvoorbeeld huidschilfers, dan ga je daar als huisdiereigenaar over het algemeen beter mee om. Dit overkomt je en je voelt je niet meteen een causale schakel in dit probleem. Je contacteert de dierenarts, die vervolgens dingen uitsluit volgens een bepaald referentiekader, en het probleem zo goed als mogelijk oplost. Iets puur fysieks staat wat verder van je af en er wordt gemakkelijker over gepraat. Gedrag, daarentegen, komt heel dichtbij en heeft een serieuze impact op de mens. Hier komt het woord “schuld” al eens rapper aan de oppervlakte.
Wanneer we met Dr. De Keuster praten, blijkt dit zware begrip een medetrigger te zijn geweest voor het schrijven van dit boek. Want wie zegt dat een probleem altijd onlosmakelijk verbonden is met een schuldige? Volgens haar gaan er nog veel Urban Legends rond onder de mensen, over hondengedrag en hoe ermee om te gaan, over oorzaken en oplossingen, die leiden tot het aanwijzen van een zondebok. We vallen terug op uitspraken als ‘je moest maar strenger zijn’ of ‘je moest hem maar beter socialiseren’. Tiny voegt toe: “Wanneer iets niet perfect is aan onze hond, hebben wij altijd de neiging om in, wat ik noem, de reparatie-reflex te schieten. Dit boek is er om weer te geven dat er ook op vlak van gedrag dingen kunnen misgaan, zelfs als je het als baasje heel goed doet. Ik heb dit boek dan ook vooral vóór iemand geschreven, niet tegen.”
Veerkracht en hechting, een dapper duo
Twee andere woorden die er voor mij uitspringen bij het lezen van dit boek zijn ‘veerkracht’ en de link met ‘hechting’. Wanneer we dit aan Tiny voorleggen, bevestigt ze: “Een goede hechting zorgt voor veerkracht bij de hond en leidt tot mogelijkheden. Ik focus dan ook zeer sterk op wat de hond wél kan. Waar kan de hond nog herstellen en waar niet? Ik kijk naar hoe groot de veerkracht van het dier is, naar wat voor een hond het is, naar zijn afkomst. Er zijn puzzelstukjes die je niet kan veranderen, maar ik focus liever op wat er wél nog kan. Dit doet me altijd denken aan de bricolagetheorie van Joseph LeDoux. Hij ziet emoties als een soep van allerhande aparte ingrediënten, die samengevoegd de soep maken tot wat ze is.” Voor meer informatie over de theorie van Joseph LeDoux, verwijzen we graag door naar zijn boek: The Synaptic Self: How our brains become who we are.
Dit is er aan de hond
Er is nog zoveel over honden dat wij niet (willen) weten of begrijpen. Want waarom laten wij bijvoorbeeld onze hond aan onze hand snuffelen wanneer we weten dat hij een lepeltje honing kan ruiken dat verstopt ligt in twee Olympische zwembaden?
Dit boek is zeer welkom voor hondeneigenaars die ‘de schuld’ voor het gedrag van hun trouwe vriend op zich denken te moeten nemen. Soms haalt het een bepaalde houvast onderuit, want ‘zelfs als je hond goed is opgevoed en jou graag ziet, kan hij je bijten’. Tegelijkertijd nodigt het boek echter uit om altijd alles met een kritisch oog te bekijken. Een hond is een individu en hij is nu wie hij nu is, niet alleen hoe hij als pup is gesocialiseerd. Het boek doet je voelen dat je nog lang niet alles weet over je hond, ook niet als je expert bent, maar zorgt tegelijkertijd voor een honger naar het steeds blijven bijleren. En dat gaan wij in ieder geval blijven doen.
Wie is Tiny De Keuster